Als student criminologie is ons studieobject natuurlijk ‘de crimineel’, ‘de gedetineerde’. De meer genuanceerde definitie van criminologie daargelaten, onderzoeken wij het criminele gedrag van de mens. Talloze boeken en wetenschappelijke artikelen zijn al geschreven over criminelen en de verklaring omtrent hun gedrag. Als je er even over nadenkt, lijkt dat toch best eendimensionaal. We lezen er wel over, maar wat weten we nu écht over deze personen en hoe zij hun criminele leven en detentie ervaren? Aan de Vrije Universiteit van Amsterdam is een programma opgesteld om de studenten dichter bij de crimineel te brengen.
Door Jill Stigter
Dit programma wordt op de universiteit aangeboden als keuzevak voor de studenten die gesprekken aangaan met gedetineerden uit de Penitentiaire Inrichting in Krimpen aan den IJssel (Kuiper, 2018). Er worden werkgroepen samengesteld waarin wordt gediscussieerd over de mogelijke manieren en interventies, die kunnen worden opgezet om gedetineerden na hun celstraf de samenleving weer beter te laten betreden (Hilinski-Rosick & Blackmer, 2014). In Nederland is dit het eerste programma waar studenten en gedetineerden met elkaar samenwerken, maar het idee bestaat al langer. Aan de Temple University in Philadelphia werd twintig jaar geleden het programma geïntroduceerd als het Inside-Out Prison Exchange Program, waar nu inmiddels meer dan honderd hogeronderwijsinstellingen aan mee doen (Hilinski-Rosick & Blackmer, 2014; Kuiper, 2018).
Het programma blijkt een positieve invloed te hebben op beide groepen. De gedetineerden en de studenten vullen elkaar aan in de discussies die worden gehouden over misdaad en straf, re-integratie en recidive, en onderwerpen die gaan van klassieke criminologische theorieën tot herstelrecht (Hilinski-Rosick & Blackmer, 2014). De studenten komen met de wetenschappelijke kennis die ze hebben opgedaan tijdens de studie, de gedetineerden stellen hier hun praktijkervaringen tegenover om het stereotype beeld wat de studenten over de gevangenis hebben, aan te passen (Kuiper, 2018; Maclaren, 2015). Hilinski-Rosick en Blackmer (2014) concluderen in hun analyse dan ook daadwerkelijk een verandering in de kijk van studenten op gedetineerden en het gevangeniswezen. Studenten begonnen met een stereotype beeld van gedetineerden en een conservatieve kijk op het strafrecht, maar dit was tegen het einde van het programma helemaal omgeslagen. De studenten konden reflecteren op het programma door een afsluitend paper te schrijven. Hierin kwam naar voren dat ze van mening waren geworden dat gedetineerden meer privileges en opties aangeboden moeten krijgen (Hilinski-Rosick & Blackmer, 2014).
De gedetineerden worden voornamelijk aangemoedigd om hun praktijkervaringen te delen, maar ook de kennis die ze zelf al hebben over strafrechtelijke, criminologische en filosofische onderwerpen (Kuiper, 2018; Link, 2016). Helaas is onderzoek over de effecten van het Inside-Out programma op de gedetineerden nogal schaars en wordt vooral onderzoek gedaan naar de educatieve invloeden van het programma op studenten (Kuiper, 2018). Het hoofddoel van het Inside-Out programma is voornamelijk om de studenten te confronteren met de vooroordelen en aannames die ze hebben, en om beide partijen bewust te maken van het belang om het gesprek aan te gaan en zo de sociale barrières te doorbreken (Maclaren, 2015).
Persoonlijk vind ik het programma een goed initiatief. Voor de studenten heeft het overduidelijk voordelen om echt inzicht te krijgen in het onderzoeksobject van de studie. Daarnaast geeft het programma de gedetineerden ook een stem die ze voorheen niet of bijna niet hadden. Ze kunnen zich uitspreken over ervaringen met de hedendaagse interventies en leefomstandigheden, maar ze kunnen ook hun wereldbeelden en meningen geven. Ik hoop dan ook zeker dat dit programma in Nederland de ruimte krijgt om zich verder te ontwikkelen en te verspreiden.
Literatuur
Hilinski-Rosick, C. M., & Blackmer, A. N. (2014). An exploratory examination of the impact of the Inside-Out Prison Exchange Program. Journal of Criminal Justice Education, 25(3), 386-397.
Kuiper, R. (2018, 7 juni). Zet studenten criminologie en gedetineerden bij elkaar in de klas en zie vooroordelen verdwijnen. De Volkskrant. Verkregen via https://www.volkskrant.nl/
Link, T. C. (2016). Breaking down barriers: Review of an Inside/Out Prison Exchange Program in jail setting, part 1. Journal of Prison Education and Reentry, 3(1), 50-55.
Maclaren, K. (2015). The magic happens inside out: A reflection on the transformative power of self expression and dialogical inquiry in inside-out prison exchange courses. Mind, Culture and Activity, 22(4), 371-385.
Criminologie In Actie