Ik denk dat veel van mijn medestudentes het volgende scenario wel herkennen: je stapavondje is ten einde en je besluit het kleine stukje naar huis alleen af te leggen. Terwijl je de straat oversteekt, komen twee jongens je tegemoet lopen en als je voorbij loopt, fluiten ze je na en roepen ze naar je. Je reageert niet, want je bent hier niet van gediend. Daar blijken de jongens het niet mee eens te zijn, wat blijkt uit het feit dat ze je bestoken met zo ongeveer alle scheldwoorden die ze kennen. Zowel in Rotterdam als Amsterdam vond men dat dit afgelopen moest zijn, en daarom is straatintimidatie in deze steden strafbaar gesteld (NOS, 8 juni 2017). In dit artikel werp ik een kritische blik op de noodzakelijkheid en de effectiviteit van deze wet.
Door Louise Huijbregts
Wat houdt straatintimidatie in?
Er zijn in de literatuur verschillende definities te vinden van het begrip ‘straatintimidatie’, maar in dit artikel ga ik uit van hetgeen strafbaar gesteld is, namelijk het fluiten naar, sissen naar, uitschelden van, naroepen van, het vragen om seks aan en achternalopen van vrouwen (NOS, 8 juni 2017).
Is een verbod op straatintimidatie noodzakelijk?
Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt 84% (!) van de vrouwen die meegedaan hebben aan het onderzoek in 2017 één van de bovengenoemde vormen van straatintimidatie ervaren heeft (Fischer & Sprado, 2017; Rotterdam, 2017). 44% van de vrouwen ervoer deze uitlatingen of gedragingen ook als intimiderend. Daarnaast blijkt dat een groot deel van de vrouwen oogcontact met mannen ontwijkt en ’s avonds bepaalde plaatsen vermijdt (Volkskrant, 21 februari 2017). Kortom: een substantieel deel van de vrouwen heeft last van straatintimidatie en past daar hun gedrag op aan. Dit kan – wat mij betreft – niet de bedoeling zijn. Een wet tegen straatintimidatie kan daarom uitkomst bieden, maar alleen als deze effectief is.
Is een verbod op straatintimidatie effectief?
Negeren en doorlopen zou een betere oplossing zijn dan het strafbaar stellen van straatintimidatie, zo stellen velen (De Volkskrant, 29 augustus 2014). Zij vinden dat de wet niet te handhaven is, en daardoor geen effect kan hebben. Maar gaat het wel om de mogelijkheid tot handhaving van deze wet? Ik denk het niet. Deze wet kan ook op een andere manier effect hebben. Door het invoeren van de wet maakt men duidelijk dat straatintimidatie iets is wat in Nederland niet hoort en ook niet getolereerd wordt. Op deze manier onderschrijft de wet onze normen en waarden en maakt deze het gemakkelijker om op te treden tegen straatintimidatie. Natuurlijk kan het ook zo zijn dat dit niet zo werkt, en dat straatintimidatie niet afneemt als gevolg van (de effecten van) deze wet. Dat is jammer, maar dan is er in ieder geval een goede poging gedaan om vrouwen een boel overlast te besparen.
Kortom, een wet tegen straatintimidatie is noodzakelijk, omdat blijkt dat een groot deel van de vrouwen zich regelmatig geïntimideerd voelt als gevolg van sissen, fluiten of iets dergelijks. Of de wet ook het gewenste effect heeft – namelijk straatintimidatie verminderen – is niet helemaal duidelijk. Wat mij betreft is het in ieder geval een poging waard: vrouwen die nietsvermoedend op straat lopen doen immers niets fout, terwijl mannen die hen moedwillig intimideren (en hen uitschelden als zij niet reageren zoals gewenst) dat wel doen. Gelukkig bestaan er ook nog een heleboel leuke mannen, dus vrouwen: keep your hopes up!
Bronnen:
Fischer, T. & Sprado, N. (2017). Seksuele straatintimidatie in Rotterdam. Erasmus Universiteit Rotterdam.
Rotterdam. (2017). Aanpak Seksuele straatintimidatie 2017-2019. Gemeente Rotterdam.
NOS. (2017, 8 juni). Sissen naar vrouwen straks ook strafbaar in Rotterdam. Geraadpleegd op 4 januari 2018, van: https://nos.nl/artikel/2177148-sissen-naar-vrouwen-straks-ook-strafbaar-in-rotterdam.html
Criminologie In Actie